Prawo autorskie

1. Czym jest dzieło podlegające ochronie?
Prawa wynikające z ochrony dzieła mają dwa aspekty: prawa materialne są zbywalne i można je przenosić na inne podmioty (np. poprzez licencje), natomiast prawo do autorstwa nie jest zbywalne i nie można go odebrać twórcy (chyba że popełnił plagiat lub przywłaszczył sobie autorstwo cudzego dzieła w inny sposób), nawet po jego śmierci. Podmiotem prawa materialnego może być osoba lub grupa osób, np. grupa inwestorów, albo dowolna organizacja mająca według prawodawstwa danego państwa osobowość prawną (np. w polskim prawie spółka cywilna nie jest osobą prawną i prawa materialne przysługują poszczególnym wspólnikom tej spółki, w równych lub umownie ustalonych częściach). Ogólnie: prawo materialne może przysługiwać dowolnej grupie osób fizycznych i/lub prawnych. Z kolei twórcą może być wyłącznie osoba fizyczna lub grupa osób fizycznych, np. zespół autorski.

2. Typy licencji:

- Shareware - oprogramowanie, którym można się dzielić. Program, który można otrzymać i rozpowszechniać za darmo, jednak trzeba uzyskać zgodę autora. Korzystanie z niego jest już jednak obwarowane pewnymi zasadami. Jeżeli po uplywie okresu testowego (najczęściej 30-dniowego) użytkownik zdecyduje się zatrzymać program na dysku twardym, powinien potraktować to jako kupno produktu i zaplacić jego autorowi.

- Freeware - Programy, ktorych można używac i rozpowszechniać za darmo. Nie wolno ich jednak sprzedawać, ani dokonywać w nich zmian, umieszczając wewnątrz na przyklad wlasną reklamę. Może być objęte prawami autorskimi lub nie.

- Adware - Oprogramowanie, za którego użytkowanie jego autor nie pobiera opłaty. Zamiast tego program wyświetla banery reklamowe. Wiele programów sprzedawanych na licencji shareware, które niegdyś po wygaśnięciu okresu testowego przestawały dzialać przekształcanych jest w produkty typu adware.

- Pełna wersja - Program komercyjny bez żadnych ograniczeń. Jego rozprowadzanie w innych mediach (np. w internecie) jest niezgodne z prawem

- Firmware -Angielskie firmware, licencja obejmująca oprogramowanie ukladowe, tzn. umieszczone na stale w sprzętowej części systemu komputerowego.

- Linux -System Linux nie jest oprogramowaniem będącym własnością ogółu. Prawa autorskie do kodu Linuxa należą do różnych autorów kodu. Jednakże Linux jest oprogramowaniem w wolnym obiegu w tym sensie, że jego użytkownikom wolno go kopiować, zmieniać i stosować w dowolny sposób oraz rozdawać własne kopie bez ograniczeń.

3. Odpowiedzialność karna za naruszenie praw autorskich
   Odpowiedzialność karna:
- rozpowszechnianie utworu bez zgody – kara grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2,
- rozpowszechnianie w celu uzyskania korzyści majątkowej – kara pozbawienia wolności do lat 3,
- gdy rozpowszechnianie stanowi stałe źródło dochodu albo określona osoba kieruje lub organizuje tego rodzaju działalność – kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5,
- gdy sprawca działa nieumyślnie – kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

   Odpowiedzialność cywilna, twórca może zażądać:

- zaniechania naruszeń;
- usunięcia skutków naruszenia;
- naprawienia szkody (na zasadach ogólnych lub poprzez

 zapłatę dwu-, a w przypadku zawinionego naruszenia trzykrotności wynagrodzenia, jakie byłoby

 należne tytułem udzielenia przez uprawnionego

 zgody na korzystanie z utworu);
 - wydania uzyskanych korzyści;
- oświadczenia odpowiedniej treści, zamieszczonego w prasie.

Zagrożenia przy pracy z komputerem

Zagrożenia będące wynikiem komputeryzacji można podzielić na kilka rodzajów:

1. fizyczne - wzrok, postawa.

                 Najbardziej narażone części ciała na problemy zdrowotne to: nadwyrężanie mięśni nadgarstka, naprężony kark, bóle dolnych części kręgosłupa, oczy - niewłaściwe oświetlenie powoduje męczenie się wzroku, bóle głowy i ogólne zmęczenie organizmu. Wykrzywianie kręgosłupa nadwyręża naturalne wiązadła kręgów.

2. psychiczne - uzależnienie, wirtualna rzeczywistość oderwana od życia. 

                Niewielu ludzi zdaje sobie wciąż sprawę z tego, że komputer może uzależnić w taki sam sposób jak alkohol, praca czy narkotyki. Uzależnienie początkowo jest niezauważalne. Z czasem, kiedy się rozwinie, zaczyna powodować wyraźne szkody. Pierwszą z nich jest postępująca izolacja. Uzależniony od komputera nawet nie szuka związków z innymi ludźmi - szybko zastępuje mu je maszyna. W końcu zaczyna mieć do niej stosunek emocjonalny. Nie potrafi już normalnie komunikować się z innymi ludźmi. Traci z nimi wszelkie związki emocjonalne, całe jego życie rozgrywa się z dala od zwykłego świata. Osoby uzależnione od komputera okazują duży lęk przed kontaktami z innymi ludźmi, czasami maskując go okazują im swoją wyższość. Jednak problemy z izolacją nasilają się na ogół przy przekraczaniu progu dorosłości. Drugie poważne niebezpieczeństwo, jakie niesie ze sobą uzależnienie się od komputera, to rozładowywanie wszystkich napięć poprzez maszynę. Prawdziwie głęboko uzależnieni znajdują poczucie bezpieczeństwa już tylko przy komputerze.

3. moralne - łatwy dostęp (niekontrolowany) do informacji (np. instrukcja budowy bomby, pornografia).

                 Łatwy i niekontrolowany dostęp do informacji może zagrozić moralnemu rozwojowi dzieci i młodzieży. Głośna stała się np. sprawa z opublikowaniem na jednej ze stron internetowych instrukcji budowy bomby. Problemem też jest łatwy dostęp do pornografii poprzez sieć Internet.

4. społeczne - zachowania nieetyczne, anonimowość, brak hamulców.

                Anonimowość i brak hamulców przy komputerze i w sieci często powodują zachowania nieetyczne.Trzeba o tym z uczniami rozmawiać, czasem nawet zawstydzać i uświadamiać, że kultura i dobre wychowanie jest wartością samą w sobie, nawet wobec anonimowego rozmówcy.Lęki i obawy, którymi obrasta żywiołowo rozwijająca się komunikacja internetowo-webowa, płyną jednak dwoma szerokimi strumieniami. Najczęściej słyszy się głosy krytyków przestrzegających przed niekorzystnymi skutkami społecznymi, jakie nieść może informacyjna supersieć, która osaczając jednostkę odbierze jej prywatność, wolność, a może nawet świadomość.